Serbšćina w šulach
nowy staw 2017 w "20 lět Witaj" bok 148 a slědujucy
Pó zjadnośenju Nimskeje w lěśe 1990 jo teke šulstwo nowe struktury dostało. Ze zawjeźenim principa federalizma jo wóno pśejšło do zagronitosći jadnotliwych zwězkowych krajow. Serbsko- a dwójorěcne šule maju samske kubłańske a wótkubłańske cele a wótzamknjenja ako tamne (nimske) šule w krajoma Sakska resp. Bramborska. Modelowy projekt Witaj se w Sakskej z koncepciju 2plus dalej wjeźo. W Bramborskej pórucyjo se serbšćina ako druga abo cuza rěc, cesćej kombiněrowana z bilingualneju wucbu w dalšnych pśedmjatach. Rěcne a kulturne tradicije Serbow su tak dostali nowu kwalitu.
Pśipóznaśe pśez KMK
Serbšćina jo pó wobzamknjenju Kultusoweje ministarskeje konference (KMK) w Sakskej a Bramborskej ako pśespytowański pśedmjat pśi abiturje pśipóznaty. Wukniki źasetych lětnikow srjejźnych šulow Sakskeje směju pśespytowański nastawk w serbskej abo nimskej rěcy pisaś.
W Sakskej
Doněnta prakticěrowane rozeznawanje serbskeje wucby w statusu mamineje rěcy, drugeje rěcy abo cuzeje rěcy njejo se góźeło dla enormnje spadujucych licbow wuknikow a pominaneje wjelebocnosći w sakskich šulach južo prakticěrowaś.
Togodla jo naźěłało Sakske statne ministarstwo za kultus we wuskem zgromadnem źěle ze SŠT nowy koncept 2plus. Wón pśedwiźi zgromadnu bilingualnu wucbu serbskich a serbšćinu wuknjecych wuknikow a jo wuspěšny, jolic se wobźěliju źiśi na dwójorěcnem kubłanju pó Witaj-koncepśe w pśedšulskem casu. Togodla jo woglěd serbskich resp. Witaj-źiśownjow pśewšo wažny za wuspěšne dwójorěcne kubłanje, kenž wjeźo wót tśeśego lětnika sem k wěcejrěcnosći. Mimo togo pósrědnja se w šulach serbskego sedleńskego ruma w Sakskej serbšćina ako cuza rěc.
We wokognuśu se serbšćina pótakem w statusu prědneje (mamineje) a drugeje rěcy resp. cuzeje rěcy pódawa.
W Bramborskej
W Bramborskej jo se 1998 w Žylowje pla Chóśebuzu załožyła prědna Witaj-źiśownja. Procowanja wó rewitalizaciju (dolno)serbskeje rěcy su pśez nałožowanje dopołneje imersije w źiśownjoma Chóśebuz-Žylow a Chóśebuz-srjejź a teke we Witaj-kupkach źiśownjow tamnych nosarjow pśez dalejwjeźenje Witaj-projekta w šuli wuspěšne.
Mjaztym jo licba wuknikow w Bramborskej, kenž se wobźěliju na wucbje dolnoserbšćiny, póstupiła. Tuchylu se dolnoserbšćina w slědujucych formach pósrědnijo:
- ako Witaj-projekt (dolnoserbšćina ako druga rěc a ako źěłowa rěc we wuzwólonych pśedmjatac)
- ako cuza rěc
- ako zmakańska rěc
- w źěłowych kružkach
- ako bilingualna wucba (fachowa wucba wót 7. lětnika sem)
Nazgónjenja zakładneje šule Chóśebuz-Žylow pśi Bramborskem krajnem wuběźowanju dopokazuju, až wukniki Witaj-rědownje dojśpiju w dolnoserbskej rěcy a teke w nimšćinje a matematice nadpśerězne wugbaśa.
